چرا در مکالمه های تصویری به خود نگاه می کنیم؟ - وبلاگ سکوت

به گزارش وبلاگ سکوت، یکی از اتفاقات شایع در تماس های تصویری این است که افراد به جای اینکه به تصویر طرف مقابل نگاه نمایند، به تصویر خود خیره می شوند. اگرچه خاموش کردنِ نمای شخصی در تماس های تصویری کار سختی نیست اما معمولاً افراد از این کار پرهیز می نمایند چراکه در آن ها ایجاد اضطراب می نماید. اضطراب ناشی از اینکه گویی شما دیگر وجود ندارید. یکی از فرض های جدی دربارۀ این رفتار به خودشیفتگی بازمی شود اما به نظر نمی رسد خودشیفتگی بتواند این قضیه را شرح دهد. حداقل نمی توان گفت که افرادی که دچار این وسواس هستند که در تماس های تصویری یا چیزهایی شبیه به آن مدام به خودشان نگاه می نمایند دچار اختلال خودشیفتگی هستند. این مسئله شاید با درجاتی از خودشیفتگی ارتباط داشته باشد اما نشانۀ اختلال خودشیفتگی نیست.

ما از نگاه دیگران چه شکلی هستیم؟

برای پاسخ به این سؤال بهتر است روی این مسئله تمرکز کنیم که نگاه کردن به تصویر خودمان در حین یک گفت وگو چه کارکردی دارد تا اینکه آن را به اختلال ربط بدهیم. دیدن تصویر خود در حین مکالمه چیزی نیست که فکر ما به آن عادت داشته باشد. برای مثال با یک عکس ساده طرف نیستیم و یا یک فیلم بلکه با خودمان به صورت زنده روبرویم که واکنش ها و عکس العمل هایش را مانند یک سوم شخص مشاهده می کنیم، چیزی که عکس ها و حتی فیلم های خودمان به ما ارائه نمی نمایند.

تا قبل از همه گیری کرونا میزانی که ما با تصویر زندۀ خودمان روبرو می شدیم انقدری نبود که حالا هست. ممکن بود گاهی پای آیینه بایستیم و خودمان را دیدن کنیم. اما حالا ممکن است چند ساعت در یک جلسه باشیم و تصویر زندۀ خودمان را روبه روی خودمان داشته باشیم. در این فضای تازه ما این فرصت را یافته ایم که حرکات و رفتارهای خودمان را به صورت زنده در حضور دیگران دیدن کنیم و این مسئله می تواند جذابیت زیادی داشته باشد. در حالی که عکس ها و فیلترهای رایج ما را عادت داده بودند که خودمان را به صورت فیلتر شده و سانسور شده ببینیم و کنترل کاملی بر تصویر خود داشته باشیم حالا در این فضاهای تازه با خود فیلتر نشده مان روبرو می شویم و گاهی انگار در حال دیدنی یک غریبه هستیم! آنچه می بینیم ممکن است لزوماً با تصویری که از خودمان، حرکاتمان، تظاهرات چهره مان داریم همخوان نباشد و همین باعث می گردد مدام تحریک شویم و به تصویر خودمان که گاهی برایمان غریبه هم به نظر می رسد مدام نگاه کنیم. همانطور که فیلسوف فرانسوی، ژاک لاکان، بیان می نماید: آیینه ها صندلی مهمی در فرایند رشد کودک دارند به طوریکه ما با مرحله ای به نام مرحلۀ آیینه ای روبرویم، وقتی که کودک تصویر خود را در آیینه می بیند، خودش را تشخیص داده و ذوق زده می گردد. در نتیجه خود را از منظر دیگری دیدن و خود را جای دیگری گذاشتن باعث می گردد که آیینه ها کارکردی اجتماعی پیدا نمایند و به ما یاری نمایند که خودمان را از چشم دیگران ببینیم. وقتی کودک تصویر خود را در آیینه تشخیص می دهد یعنی می تواند خود را به اسم عضو یک اجتماع بشناسد. واقعیت ماجرا این است که خود و من همواره در شرایطی شنماینده واقع شده است و برای اینکه تداوم داشته باشد احتیاج به تأیید و بازشناسی دیگران دارد. بدون وجود دیگران خود فرومی پاشد و نمی تواند هویتی داشته باشد.

به زبان ساده تر، هویت ما محصول تصوری است که از دیگران دربارۀ خودمان داریم، اینکه دیگران ما را چگونه می بینند و در خصوص ما چه تصوری دارند اساس هویت ما است. وقتی در حال تعامل با دیگران هستیم خودمان را دیدن نمی کنیم اما در این شرایط تازه این امکان برای ما فراهم شده است که در حین تعامل با دیگران خودمان را دیدن کنیم و این البته اتفاق جذابی است.

به این خاطر وسواسی که در نگاه کردن مداوم به خودمان داریم (در حین یک مکالمه تصویری) چندان چیز عجیب و غریبی نیست و ریشه در اجتماعی بودن هویتِ انسانی ما دارد. عجیب نیست که غالب انسان هایی که دچار بحران های روانی هستند همواره با نوعی فروپاشی در روابط اجتماعیشان درگیرند. البته منظور از شرح این مسئله توصیه به دیدنی خودمان در زمان مکالمه تصویری نیست؛ بلکه هدف شرح این نکته بود که چرا میل داریم مدام خودمان را دیدن کنیم.

منبع: WIRED